Voorverkenning: Een kijkje in Iran (gevaarlijk of veilig?)

UPDATE
In verband met de altijd wijzigende situatie in Iran, wil ik graag even verduidelijken dat mijn positieve ervaring aan de mensen te danken is en uiteraard niet reflecteert op de (politieke) problemen die in Iran voorkomen. Vooralsnog ben ik van mening dat Iran een indrukwekkend land is om te bezoeken en vaak erger wordt afgeschilderd dan werkelijk is.

Bij een ritje rond de wereld ontkom je er niet aan dat je een hoop gekke landen moet doorkruisen. Iran is één van die landen. Vraag menig Nederlander over dit land, en je wordt al gauw verteld dat het één groot oorlogsgebied is vol met terroristen en kernwapens. Vrouwen worden gestenigd als ze alleen al naar een man kijken. Of is het?

Er valt een hoop uit te zoeken bij de voorbereidingen om de aardkloot rond te gaan. Daarbij kom je een zee van -vaak tegenstrijdige- informatie tegen. Iran is niet alleen geen uitzondering, maar ook een perfect voorbeeld. Want over dit land loopt de informatie erg uiteen. Zo zegt onze eigen overheid dat Iran al jouw social media wachtwoorden wil weten, en dat elk woordje op Whatsapp nauwlettend in de gaten wordt gehouden. Dus pas op met grapjes maken, want de revolutionaire garde, of zedenpolitie staat met minstens 3 man op elke hoek van de straat, klaar om jou voor 15 jaar in de gevangenis te gooien. Ook deze week was het nieuws over dit land niet bepaald positief, om het mild te noemen.

Daarentegen hoor ik verhalen van mensen die er zelf geweest zijn en het een prachtig land vonden, en zich daar ook nooit onveilig hebben gevoeld.

Tja, wat is het nou? De overheid zuigt toch geen informatie uit hun duim? En Amerika heeft toch onbetwist gelijk? Misschien zijn die positieve ervaringen wel nu gedateerd? Als ik dadelijk met m’n Daf door dat land heen ga wil ik wel weten of ik door kromzwaarden achterna wordt gezeten of niet. Dus:

Welkom in Iran!

Eerst even voor de duidelijkheid, mijn wereld rit staat nog in de planning. Deze ervaring staat in weze nog los ervan en heb ik met het flugzeug gedaan, mocht je ineens chronologisch verward zijn.

Een groot bonk licht verschijnt in de pikzwarte duisternis terwijl het vliegtuig om 3 uur ‘s ochtends Isfahan benaderd. De laatste druppels bloed zijn intussen uit mijn benen geknepen na urenlang opgevouwen te hebben gezeten in een inimini vliegtuigstoeltje. Een lichte tik op de landingsbaan en we zijn in Iran. Oh nee wacht, het vliegtuig stuiterde alleen nog maar op de landingsbaan. Na de werkelijke landing stond ik ervan versteld dat er nog een landingsgestel onder die kist zat. Met mijn ruggengraat door mijn schedel heen geperst klauter ik als Quasimodo uit m’n stoel. Het is namelijk niet de eerste keer dat mijn harses het bagageluik weer deed sluiten. Het is zo leuk, 1 meter 92…

Al gauw had ik door dat ik één van de weinige met dit beklacht was. Want menig Iraniër komt amper boven mijn schouders uit. Eenmaal bij de douane zou nu het spannende moment gaan komen: of mijn visum goed is. Deze had ik van tevoren geregeld omdat ik geen zin had om dat na zo’n vlucht nog bij aankomst te moeten doen. I shit you not, de douane ging sneller dan op Schiphol. Dikke stempel op dat visum en welkom in Iran!

Zo midden in de nacht doet de taxi rit naar het hostel je vermoeden dat Isfahan een redelijk rustige stad is. Maar niets behoedt je op het tafereel dat je de volgende ochtend aantreft.

Vergeet die spannende verhalen. Vergeet die revolutionaire garde, vergeet heel dat nucleaire gebeuren. Het echte gevaar zit ‘m daar in de automobilisten. Die lui vliegen alle kanten op. 2 baans wegen hebben blijkbaar toch 3 banen volgens sommigen, kruispunten zijn zó ontworpen dat precies de verkeerde rijstroken door elkaar heen moeten wurmen, overal rijden Peugeot’s wat echt dood eng is, de wegen zijn zo glad als dat ze eruit zien… nee echt. Denk je effe te stoppen voor het stoplicht, kickt de ABS in en sta ik als een halve clown voorbij de stopstreep te glijden. Ach, dat is als er überhaupt nog een stopstreep waar te nemen viel, want de wegbelijning heeft meer weg van een 14e-eeuws schilderij die te lang in de zon heeft gelegen dan van een autoweg. En automobilisten zijn zo onvoorspelbaar als de verkeersinformatie van de randstad. “Oh meneer gaat een baan naar links, oh nee toch niet. Of wel? ja? oh. Meneer blijft midden op de streep hangen, oké, tja das ook wegdek ja. Oh meneer gaat in de ankers voor God weet wat voor reden. Oh meneer zet zijn richtingaanwijzer aan maar draait de andere kant op.” Het verkeer an sich kan je een boek over schrijven. Misschien handig ook omdat ik sterk mijn twijfels heb over het bestaan van een theoretisch examen daar. Schrap dat, überhaupt een examen, want wat ik tot zover heb gezien doet mij vermoeden dat je bij je zwemdiploma gelijk een B rijbewijs krijgt, die men zelfs dan ook niet heeft omdat zwemmen in de woestijn niet snel aan de orde is.

Dat gezegd, zwemmen in het geld doen ze daar ook niet. Alhoewel, qua biljetten wel omdat daar vanwege een stevige inflatie dingen nu miljoenen Rials kosten. Die inflatie is zo absurd hoog geworden dat ze daar nu geeneens meer Rials gebruiken. Nouja, ze hebben de biljetten nog wel, maar de werkelijke valuta heet Tomans. Want het is daar al zo makkelijk om even iets af te rekenen in een winkel daaro…
Toman is in wezen gewoon Rial, maar dan met een nul minder. Dus een biljet van 500.000 Rials is 50.000 Toman. Doe dat grofweg delen door 15.000 en je komt op een grove schatting in Euro’s uit, wat dus iets meer dan €3,- is. Echter, die wisselkoers stuitert nog verder op een neer dan mijn vlucht naar Istanboel. Je kan je dus voorstellen dat bij het afrekenen van een prachtig Perzisch souvenirtje ik als een halve debiel daar met biljetten zat te stoeien als ze zeggen dat het 50 kost. Precies ja, die laatste 3 cijfers noemen ze al niet eens meer, wat het natuurlijk nóg makkelijker maakt. Dan luidt mij de vraag: Waarom in hemelsnaam halen Tomans niet gelijk 5 nullen weg? Vaak greep de winkelier het maar gewoon uit mijn stapel omdat zelfs zij het geduld verliezen na 3,5 uur aankloten.

Dus, don’t bother met hoofdrekenen. Het scheelt echter dat Iran een goedkoop land is om rond te dwalen. Heeeeeeeeel goedkoop. Er is geen moment geweest dat ik niet versteld stond van wat ik net heb zitten betalen. Neem een liter benzine bijvoorbeeld. Tijdens het schrijven van dit stukje kost één liter 12.000 Rial. Rial ja. Dat is dus 1200 Toman. Dat is dus zo’n 7 a 8 cent de liter in Euro’s. Ik ben voortaan gewoon emotioneel als ik hier in Nederland weer aan de pomp sta. Waarvoor wij hooguit 2 liter tanken gooien zij de hele wagen voor vol. Misschien is dat ook de reden waarom de gemiddelde Iraniër pas opschakelt naar z’n 3e versnelling bij 130km/u.

Bij het lezen van dit zou je denken dat ik daar voor m’n straf zit. Maar, begrijp mij niet verkeerd. Zo verbaast als dat ik sta te kijken, zo verwonderd ben ik tegelijk. Want er is één reden waarom Iran zo’n boeiend land is, iets wat júist mooi is van haar isolement tegenover onze wereld: Iran is niet verwesterd.

Je boekt in Maleisië een toer naar een afgelegen boeddhistische tempel waar alleen Indiana Jones ooit is geweest. Je komt aan, en treft 19 touringcars aan en zoveel DSLR-om-de-nek-dragende toeristen in een korte broek met witte sokken dat je nieteens de tempel kan zien tenzij je eerst anderhalf uur in de wachtrij staat om vervolgens 2 minuten een kliekje te mogen schieten van een tempel met nooduidgangverlichting die 950.000 andere toeristen op exact dezelfde manier al voor jou geschoten hebben. Daarna koop je een Chinees souvenirtje met spelfouten voor €57,80 en keer je terug naar het all inclusive resort waar voor het laatst een boeddhist te zien was toen de Nokia 3310 nog hip was.

Zie je waar ik heenga? Dit tafereel kom je in Iran namelijk niet tegen. De hoeveelheid toeristen die ik op een dag zag kon ik op één hand tellen, als er überhaupt iets te tellen viel. “souvenir” winkels worden werkelijk door de bevolking gebruikt, en langs de weg zie je in de verte ruïnes waar je niet eens met de auto bij kan komen. Ruines van ouderdom, niet van Amerikaanse demoliecratie. Als je oprecht de Islamitische cultuur wilt proeven zonder ons enge westerse beeld en zonder het luidruchtige gemekker van onze medelanders over dat er nergens een MacDonalds te vinden is, dan ga je naar Iran.

Overigens zonder gekheid. Ben je dol op Indiana Jones of de Uncharted videogames? De verlaten ruïnes in Iran brengen je het dichts bij die belevenis. Alleen zonder de inboorlingen en mythische wezens. Denk ik.

Want, je zou het niet geloven als je elke dag NOS, RTL4 en SBS6 kijkt, maar de mensen zijn daar gewoon aardig en gaan je niet achterna met kromzwaarden omdat je uit het ongelovige westen komt. Sterker nog, ik heb geen restaurant meegemaakt waar de bediening niet anders dan totaal vriendelijk en behulpzaam was. Dat heb ik in Frankrijk vaak wel anders meegemaakt.

Het is wel even wennen overigens. Want, omdat toeristen daar niet veel voorkomen, en ik als 2 meter lange blanke pik met een achterlijke hoed op m’n kop daar ronddwaal, kijkt iedereen je aan. Echt. Iedereen. Ze spotten je van buitenaf zelfs als je ergens binnen zit, en blijven naar je kijken totdat hun nek niet meer verder kan draaien. Wonende in Rotterdam, was ik er meermaals van overtuigd dat ik van m’n telefoon beroofd zou worden en ik- of mijn moeder voor lelijke ziektes uitgemaakt zou worden. Met name wanneer het een groepje jongeren betrof. Maar niemand meent kwaad. Zodra je ze groet komt die lach ineens tevoorschijn.

Zodra dat went merk je ook gelijk dat Iran gewoon een veilig land is voor toeristen. Begrijp me niet verkeerd, je kan maar beter aan de juiste kant van de wet staan want hun wetten zijn niet zo vrijgevig als hier in Nederland (Waar is dat wel overigens). Maar, tenzij je zo’n flapdrol bent die in Myanmar de speaker installatie van een boeddhistische tempel tijdens gebed eruit rukt, hoef je geen zorgen te maken.

Ook de Iraanse Cuisine is uiteraard anders dan hier. Als je alcoholist bent, blijf weg, want je gaat het niet op de kaart vinden. Het bestaat echter wel, maar je moet even zoeken. Volgens een andere Nederlandse gast in het hostel worden er zelfs feestjes gegeven waar het alcohol rijkelijk vloeit en waar de vrouwen wel wat anders weten te dragen dan een hijab. Wat niet mis is, want geen idee welk blik ze daarvoor opengetrokken hebben, maar Perzische schoonheid is een understatement.

Anyway, ik dwaal af. Terug naar die cuisine.
Voor de carnivoor is er genoeg aanbod. Veel vleesgerechten om letterlijk je vingers bij af te likken. Gepaard met apart, maar heerlijk brood. Ben je vegetariër? vrees niet! Ze hebben daar meer salades dan Johma, en ik heb er geen meegemaakt die niet overheerlijk was. En ben je uitdagend? Bezoek dan eens een tent waar ze schapenhoofden bereiden. En voor de koffieliefhebber, Iran is de place to be. Je vind ze in alle soorten en maten. Zelden heb ik ooit meegemaakt dat ik even niet kon kiezen uit koffie. Goeie bakken in gezellige tentjes zijn geen vreemd verschijnsel. Of je nou in hartje Isfahan zit of een inimini nederzetting ergens in de woestijn.

Met een volle maag is het tijd om een kijkje in de stad te nemen. De bizar grote bazaars zijn een belevenis an sich. Zoveel kleine winkeltjes, en zoveel mensen. Ruwe edelstenen? Perzische tapijten met een pimpelpaars randje? Gedroogde vijgen en kilo’s safraan? Je vind het daar allemaal. Helemaal als fotograaf raak je daar niet uitgekeken. Het is haast alsof de hele stad één grote bezienswaardigheid is. En spreekt iemand je aan met de vraag waar je vandaan komt? Gek genoeg wil 90% gewoon een kort praatje met je maken en niet eens iets verkopen. Toen ik daar achter kwam voelde ik mij ineens vrij schuldig naar al die mensen die ik heb afgewimpeld.

En moet je van de ene kant van de stad naar de andere? Installeer even de Snapp app, de Uber van Iran. Er staat altijd ergens een taxi klaar, en in de app zie je vooraf precies wat je voor een rit moet betalen, wat altijd veel goedkoper is dan een gewone taxi. Al is een keer een ritje in een uit elkaar vallende Paykan zonder deurhendels ook wel eens leuk.

Zoals je kan raden sta ik versteld van de absurde verhalen over Iran. Het enige wat gevaarlijk is, is het verkeer en het risico op een zonnesteek. Al met al is Iran een prachtig land om te zien en mee te maken. Ik kan het niet genoeg aanraden. Ben je ooit eens buiten Europa op vakantie geweest? Dan durf je ook naar Iran. Zo simpel is het. Twijfel je, vraag jezelf dan dit af: Klinkt Iran enger dan Saudi Arabië? Of enger dan wat voor Aziatisch land dan ook? Zo ja, dan moet je afkicken van het nieuws. Moet je sowieso doen trouwens. De wereld is ineens een stuk mooier.

En, ga ik er dadelijk doorheen met de Daf? Damn right I will.